Rehberlik Servisi

MESLEKİ TERCİH ENVANTERİ

İlgiler kişiliğin bir yönünü oluşturmaktadır. İlgi envanterleri kişinin kendisini nasıl algıladığını, yani benlik algısını yansıtmaktadır. Eğer mesleki ilgiler kişiliğin ifadesi olarak düşünülüyorsa, ilgiler işte, okul başarısında, hobilerde, eğlence faaliyetlerinde ifadesini buluyor demektir.

Mesleki Tercih Envanteri'ni Holland geliştirmiştir. Bu envanter tamamen meslek adlarından oluşmaktadır ve meslek tercihlerinin kişiliğin yansıması olduğu görüşüne dayanmaktadır. Bu ölçeğin geliştirilmesinin gerisindeki mantık, şudur: Bir mesleğin seçimi kişinin motivasyonunu, bilgisini, kişiliğini ve yeteneğini yansıtan bir eylemdir. Meslekler yaşama biçimini temsil eden birer çevredirler. Meslek sadece yalın bir takım beceriler ya da iş etkinliklerinden ibaret değildir. Bir marangoz olarak çalışma sadece bazı araçları kullanmak değil, belli bir statü edinmek, toplumda belli bir rol sahibi olmak belli bir biçimde yaşamak demektir. O halde, belli bir meslek adı o mesleği icra eden kişiler hakkında belli bazı bilgileri de temsil eder. Seçtiği meslek kişinin, mesleğe güdülenmesini, kendi hakkındaki içgörüsünü, yeteneklerini algılama biçimini ve o meslek hakkındaki bilgisini yansıtır.

Mesleki kalıplar güvenli ve önemli psikolojik ve sosyal anlama sahiptir: Nasıl insanları arkadaşlarına, kılık kıyafetine ve hareketlerine bakarak değerlendiriyorsak, mesleklerine bakarak da değerlendirebiliriz. Günlük yaşamımızda, çeşitli mesleklerde çalışan insanlar hakkında, her zaman doğru olmasa da, genellikle yararlı bazı fikirler ediniriz. Örneğin, avukatların atılgan, aktörlerin kendine yönelik, satıcıların ikna edici, öğretmenlerin sevecen olduklarına inanırız.

Bir mesleğin üyeleri benzer kişilik özelliklerine ve özgeçmişe sahiptir: Eğer bir kimse bir mesleğe belli kişilik özellikleri ve özgeçmişi ile girmişse, her meslek benzer kişiliklere sahip kimseleri çekecek ve o meslekte tutacak demektir. Mühendisler, hekimler, hukukçular üzerinde yapılan araştırmalar her bir meslek grubundaki insanların benzer yaşam hikayesine sahip olduğunu göstermektedir. Meslekler gruplandığında da bu benzerliği daha kaba çizgileri ile görebiliriz. Örneğin matematikçiler, fizikçiler ve kimyagerler birbirine benzer, çünkü bu doğal bilimler arasında ortaklık vardır.

Bir meslek grubundaki insanlar birbirlerine benzedikleri için bir çok uyarıcıya ve soruna benzer şekilde tepkide bulunurlar ve kendilerine özgü bir kişilerarası çevre oluştururlar: Bu konuda yapılan araştırmaları özetleyen Holland üniversitede çeşitli programlarda okuyan öğrencilerin önemli bir yüzdesinin benzer profil oluşturacağını ve örneğin realistik gruptaki öğrencilerinin çoğunun insancıl olmaktan çok realist olduklarının gözlenmekte olduğunu ifade etmektedir.

Mesleki doyum, meslekte karar kılma ve başarılı olma bireyin kişiliği ile bulunduğu çevre arasındaki bağdaşıma bağlıdır: İnsan nasıl zevkleri, yetenekleri, değerleri kendininkine benzer kimseler arasında rahat hissediyorsa, psikolojik bakımdan kendine uygun olan bir meslekte büyük olasılıkla daha iyi çalışır ve başarılı olur. Meslek psikolojisi literatürü bu varsayımı destekleyici verilerle doludur.

Holland'ın kuramında tanımladığı 6 kişilik tipi ve her tipin temel özellikleri 

Realistik (Gerçekçi) Tip

Realistik tipler uygulamacı, maddeci ve diğer insanlarla iç içe olmayı tercih etmeyen kişilerdir. Güçlü ve somut sonuçlara önem verirler ve kişilerarası ilişkilerdeki becerileri zayıftır. Mekanik, el becerileri, teknik ve tarımsal beceriler ve uygulamalar ve somut problem çözme gerektiren iş çevreleri bu kişilik tipine uygundur.  

·  Objeler, araçlar, makineler, aletler, bitki ya da hayvanlarla çalışmaktan hoşlanırlar.

·  El, mekanik, tarımsal ve / veya elektrikle ilgili becerilerini geliştirirler.

·  İnşa veya tamirle ilgili işleri tercih ederler.

·  Realistik, somut ve ayakları yere basan faaliyetlere ilgi duyarlar.

·  Atletik ve mekanik yetenekleri vardır.

·  Açık hava etkinliklerinden hoşlanırlar

Araştırmacı Tip

Araştırmacı tipler çözümleyici, kendi düşünce ve hislerine kulak veren ve karmaşık konulara ilgi duyan kişilerdir. Bilimsel yöntemlere önem verirler, sosyal ve liderlik becerileri gelişmemiştir. Bilimsel ve matematiksel yeteneklerin ve zihinsel problem çözme becerilerinin kullanıldığı iş çevreleri bu kişilik tipine uygundur.  

·  Biyolojik ve fizik bilimlerle ilgili etkinliklerden hoşlanırlar.

·  Matematik ve fen bilimlerinde yeteneklidirler.

·  Bilim ve tıp alanındaki işleri tercih ederler.

·  Bilimsel, meraklı, çalışkan ve bağımsız olma eğilimindedirler.

·  Gözlem yapmak, öğrenmek, araştırmak, analiz etmek, değerlendirmek ve ölçmekten hoşlanırlar.

·  Problemlere kafa yorup çözmekten hoşlanırlar.

Yaratıcı (Artistic) Tip

Yaratıcı tipler genellikle yaratıcı, ifade etme yeteneği olan, hassas ve kalıpları kabul etmeyen kişilerdir. Özgürlüğe, belirsizliğe ve estetiğe itibar ederler ve düzenli bir şekilde bilgi işleme becerileri yoktur. Sistematik olmayan bir çevrede yaratıcılık becerilerini kullanmayı gerektiren iş çevreleri yaratıcı kişilik tipine uyar.  Sıradanlıktan uzak, yaratıcı etkinliklerden hoşlanırlar.

·  Dil, sanat, müzik ve/veya drama becerilerini geliştirirler.

·  Yaratıcılık yeteneklerini kullanabilecekleri işleri tercih ederler.

·  Yaratıcı ve özgür düşünceli olma eğilimindedirler.

·  Sanatsal ve sezgisel yetenekleri vardır.

·  Yeni şeyler bulma ve keşfetmeyle ilgili konularda yeteneklidirler.

·  Yaratıcılık, hayal ve imgelemeye izin veren ve yapılandırılmamış etkinliklerle uğraşmaktan hoşlanırlar.

Sosyal Tip

Sosyal tipler işbirliğine önem veren, ahlaklı, sorumlu, anlayışlı ve dost canlısı olmaya yatkın kişilerdir. Kişilerarası ilişkilere değer verirler, mekanik ve bilimsel becerilerden yoksundurlar. Sosyal, eğitimsel ve iyileştirici beceriler gerektiren iş çevreleri bu kişiler için uygundur.  

·  Sözel becerileri iyidir.

·  İnsanlarla çalışmaktan hoşlanırlar.

·  Yardımsever ve arkadaşça olma eğilimindedirler.

·  Bilgilendirme, aydınlatma, öğretme, yardım etme, eğitme veya tedavi ve iyileştirmeden hoşlanırlar.  

·  Öğretme, hemşirelik ve danışmanlık gibi etkinlikleri içeren meslekleri tercih ederler.

Girişimci Tip

Girişimci tipler hırslı, dışa dönük, baskın ve kendine güvenli kişilerdir. Politik ve ekonomik alandaki başarılara itibar ederler ve bilimsel yetenekleri gelişmemiştir. İkna edici, müdahaleci ve liderlik becerileri isteyen iş çevreleri bu kişiler için uygundur.  

·  Öne çıkmalarına olanak tanıyan ya da diğer insanları etkileme fırsatı veren etkinliklerden hoşlanırlar.  

·  Liderlik, etkileme ve kişilerarası iletişim kurmada başarılıdırlar.

·  İnsanlarla çalışmaktan hoşlanırlar.

·  Satış veya insan ve /veya şeyleri yönetme etkinlikleri içeren işleri tercih ederler.

·  Tutkulu, dışadönük, enerjik ve kendilerine güvenli olma eğilimindedirler.

· İnsanları etkilemekten, ikna etmekten, yönetmekten ve iyi performans ortaya koymaktan hoşlanırlar.

Düzenli (Geleneksel) Tip

Gelenekçi tipler metotçu, kalıpçı, vicdanlı, yaratıcı olmayan ve uygulamacı olma eğiliminde olan insanlardır. İşte düzenlemeye ve başarıya değer verirler ve sanatçılık becerisinden yoksundurlar. Sistematik düzenleme ve bilgileri işleme gerektiren iş çevreleri bu kişilere uygundur.  

·  Bilgileri temiz ve sıralı bir şekilde düzenleme fırsatı veren etkinliklerden hoşlanırlar.  

·  Verilerle çalışmaktan hoşlanırlar.

·  Düzenlidirler, büro işlerinde başarılıdırlar.

·  Büro işlerinde kullanılan matematik becerilerini geliştirme eğilimindedirler.

·  Masa işleri ve sayısal etkinliklerde yeteneklidirler.·  Kayıt tutma, hesaplama, daktilo veya bilgisayar kullanmayı içeren işleri tercih ederler.  

Sorumlu, bağımlı ve ayrıntıya dikkat etme eğilimindedirler.

·  Görevleri detaylarıyla birlikte yapma, sürdürme veya diğer kişilerin yönlendirdiği biçimde yerine getirmede başarılıdırlar.

Kişilik tiplerini incelerken size uygun olduğunu düşündüğünüz (Sizi en çok betimleyen) üç tipi sıralayınız.

1. .................................

2. .................................

3. .................................

Holland'ın Mesleki Tercih Envanterini uygulamak için aşağıdaki bağlantıyı tıklamayı unutmayın!

Kendiniz hakkında en doğru sonuca ulaşmak için bu teste odaklanın. Tüm sorulara sabırla doğru cevap verdiğiniz takdirde en doğru sonuca ulaşacaksınız.

HOLLAND MESLEKİ TERCİH ENVANTERİ